18 lipca o godzinie 18.00 w foyer Dużej Sceny Teatru Wybrzeże w Gdańsku miało miejsce pierwsze w Polsce czytanie powieści słynnego noblisty Güntera Grassa "Blaszany Bębenek" w języku kaszubskim oraz w języku pisarza i języku polskim.

Wieczorem, w czwartek 17 lipca w Muzeum Hymnu Narodowego w Będominie świętowano 30-lecie tej placówki. Na tę okoliczność w pomieszczeniach muzeum przygotowano wystawę poświęconą Józefowi Piłsudskiemu. Zjechało wielu znamienitych gości.

W niedzielę, 13 lipca podczas przedpołudniowej mszy w chwaszczyńskim kościele rozbrzmiewały modlitwy i pieśni w języku kaszubskim. Przewodził ks. proboszcz Czesław Jakusz- Gostomski. Regionalną część mszy przygotowało Koło Gospodyń Wiejskich z Chwaszczyna. Czytały panie: Teresa Makurat, Bronisława Cyman i Anna Barsowska. Psalm i alleluja solo wykonała Maria Barzowska. Pieśni („Chwaszczińskô Pani”- sł. K. Jastrzębski, muz. T. Fopke; „Ojcze nasz”- sł. i muz. T. Fopke; „W sztëczku chleba”- sł. J. Walkusz, muz. W. Frankowska; „Barka”- sł. E. Gołąbek, mel. znana i „Kaszëbskô Królewô”- sł. i muz. J. Trepczyk), wykonały w układzie dwugłosowym śpiewaczki zespołu „Kaszubki” z Chwaszczyna.

X Zjazd Kaszubów stał się okazją do stworzenia niezwykłej płytki z muzyką ofiarowaną Gdańszczanom przez artystów kaszubskiej „Nowej Fali”. 15 utworów spiętych wspólnym tytułem „Młodi dlô Gduńska”, dzięki wspólnemu dziełu wielu osób i instytucji mogło ujrzeć światło dzienne. Dla porządku wymienię ich w porządku chronologicznym. Oddział Gdański Zrzeszenia Kaszubsko- Pomorskiego (działacze: współ-pomysłodawca- Jacek Fopke, Łukasz Richert- autor projektu do U. M. Woj. Pom., koordynator, Tomasz Szymański- prezes oddziału); Urząd Marszałkowski- donator; Radio Gdańsk (red. Anna Cupa, red. Leszek Szmidtke, prezes RG Dariusz Wasielewski, Jacek Puchalski- realizacja nagrań); Tomasz Bonarowski- mix i mastering; Dziennik Bałtycki Polska (zastępca redaktora naczelnego- Mariusz Szmidka- koordynator- główny „sprawca” wydania płytki). Treść płytki i szczegółowa lista osób zaangażowanych przedstawia się następująco: 1.Checz- Gdańsk, 2. Bubliczki Cashubian Klezmer Band - Ò pòtkanim Żëda z Kaszëbą, 3. The Rozmish - Kùtrowô polka, 4. The Rozmish- A w Radëni..., 5.Fucus- Kòchóny stôri Gduńsk, 6.C.Z.A.D.- W Długą, 7.The Damrockers- Do miasta, 8. Bubliczki Cashubian Klezmer Band- Dzéwczëca nie ùstrzeżesz, 9.Kutin- Na akwareli żëcô, 10.The Damrockers- Wróc na Kaszëbë, 11.C.Z.A.D- Cyber- sowa, 12.Fucus- Stolëczny mój gard, 13.Wãdzëbôczi- Jopejsczé piwò, 14.Kùtin- Bówka i Kaszubka, 15 Wãdzëbôczi- Gòdnik- 70’. WYKONAWCY: The Rozmish (Tatiana Kuśmierska – wokal, Paweł Kierszka – gitara, Mateusz Brzeski – bas, Kamil Brzeski - wokal/trąbka, Krzyś Kobierzyński – perkusja, Błażej Głodowski - gitara) Bubliczki Cashubian Klezmer Band (Piotr Bruski – bęben, tamburyn, Michał Czarnowski – mandolina, skrzypce, Mateusz Czarnowski – akordeon, wokal, Artur Pacak – kontrabas, Piotr Ringwelski – trąbka, wokalizy, Paweł Ringwelski – klarnet, wokalizy)

W sobotę, 12 lipca do Gdańska, do swej stolicy zjechali się Kaszubi. Przybyli różnymi drogami, z różnych części regionu i Polski. Największe wzięcie miały dwa pociągi zjazdowe, które wiozły amatorów dobrej zabawy od Słupska i Chojnic. Zjazd rozpoczął się od przemarszu z dawnego Placu Kaszubskiego, przy dzisiejszej Galerii Madison, przy ul. Rajskiej. Setki osób przemaszerowały przy dźwiękach Orkiestry Dętej Gminy Gniewino na ul. Szeroką, gdzie podpisano akt erekcyjny pod budowę pomnika Świętopełka II Wielkiego. Z tej okazji siły połączone chórów „Morzanie” z Dębogórza, „Harmonia” z Wejherowa i „Pięciolinia” z Lini pod kierunkiem Przemysława Stanisławskiego wykonały hymn „Zemia rodnô”.

11 lipca udałem się najprzód do letniego studia Radia Kaszëbë na władysławowską plażę, by potem dotrzeć do jego właściwego studia w przy-parafialnych pomieszczeniach. Pierwej miałem przyjemność być „intewiuwnięty” przez redaktora Bartłomieja Kunc na okoliczność „urodzin” płyty „Młodi dlô Gduńska”. Potem w zacnym towarzystwie dyrektora i redaktor naczelnej tego medium toczyła się rozmowa na temat współpracy na niwie regionalnej.

Czwartkowy wieczór, 10 lipca spędziłem w sali luzińskiej remizy na próbie chóru „Lutnia”. Śpiewacy próbowali specjalnie dla nich przygotowane dwie pieśni na mszę odpustową w miejscowej parafii p.w. św. Wawrzyńca (10 sierpnia) oraz część „Mszy kaszubskiej na chór i diabelskie skrzypce”(tournee październikowo- listopadowe po regionie).

9 lipca, w środę na próbie spotkały się członkinie zespołu „Kaszubki” z Chwaszczyna. Panie, przy akompaniamencie akordeonowym Mariana Jażdżewskiego przećwiczyły pięć pieśni na zbliżającą się, niedzielną mszę świętą kaszubską w rodzinnej parafii. Spróbowano również czytań i modlitwy wiernych. Wszystko z dobrym skutkiem.

W niedzielę, 6 lipca, miałem okazję poznać członków klubu Zrzeszenia Kaszubsko- Pomorskiego w Gdańsku- Matarni. Spotkanie to odbyło się w ramach spotkań przedzjazdowych X Zjazdu Kaszubów w Gdańsku, które zorganizował działacz oddziału gdańskiego i Zarządu Głównego ZK-P, Wojciech Konkel. Po mszy św. kaszubskiej w starym kościele p.w. Świętego Walentego, którego szczyt zdobi okazałe bocianie gniazdo wraz z mieszkańcami, udaliśmy się do pobliskiej salki. Tam, przy bogato zastawionym stole najpierw wysłuchaliśmy prezentacji 11- miesięcznej pracy klubu, którą przedstawił przewodniczący, Grzegorz Jaszewski. Następnie zademonstrowałem współczesną literaturą i muzykę kaszubską na przykładzie własnej twórczości.

5 lipca, popołudniem miałem przyjemność zapoznać ze specyfiką regionu Kaszub grupę młodzieży z gminy Limanowa. Gmina ta jest partnerskim samorządem dla gminy Wejherowo. Od kilku lat trwa wymiana kolonijna młodzieży z północy i południa Polski. Tego dnia spotkałem się z mieszkańcami Starej Wsi, Mordarki, Siekierczyny, Pisanowej i Kaniny. Sala Gminnego Zespołu Zarządzania Oświatą w Orlu pomieściła kilkadziesiąt młodych osób zainteresowanych Kaszubami i ich kulturą.

„Słownik gwar kaszubskich na tle kultury ludowej” autorstwa księdza prałata doktora Bernarda Sychty jest pierwszym kompendium wiedzy na temat języka kaszubskiego. Słownik powstawał przez wiele lat działalności ks. Sychty i wydany został w latach 1967-76. Zawiera ponad 60 tysięcy haseł. Nakład słownika był niski i dzieło to, tak istotne nie trafiło niestety do dużej liczby czytelników. Proponowana cena to jedyne-

W piątkowy wieczór, 4 lipca wraz z Małżonką i pierworodną Córką udaliśmy się powinszować „Koleczkowianom” z okazji ich 35-lecia działalności. Jako ich rówieśnik, złożyłem gratulacje i przekazałem pamiątkową tablicę w imieniu Starosty Wejherowskiego, Józefa Reszke. Zespół pokazał różnorodny program muzyczny wraz z tańcami. Miłą niespodzianką było dla mnie prawykonanie utworu „Mój przëjacél”, do którego muzykę skomponował Tadeusz Dargacz, kierownik „Koleczkowian”.

Przed południem, w piątek 4 lipca gościłem w sprawie służbowej (organizacja Dni Kultury Powiatu Wejherowskiego) w Domu Kultury Spółdzielni Mieszkaniowej „Janowo”. Podjął mnie dyrektor rumskiej placówki, Leszek Winczewski. Rozmowa upływała w pomieszczeniu służącym jako izba regionalna. DK „Janowo” znany jest m.in. z organizacji corocznych „Kaszubskich niedziel”, gdzie prezentowane są różne dziedziny naszej rodzimej kultury.

Czwartek, 3 lipca 2008 roku to wyjątkowo smutna data dla rodziny, przyjaciół i współpracowników Sławomira Pahlke, dyrektora do spraw marketingu browaru „AMBER” z Bielkówka. Tego dnia odprowadziliśmy Go na witomiński cmentarz. Sławek był człowiekiem o niespożytej energii. Prezesem Klubu Dobrej Marki i Stowarzyszenia Zdrowej Żywności z Pomorza. Wiceprezesem Stowarzyszenia Turystyczne Kaszyby. Kipiącym pomysłami i dobrym humorem. Duszą towarzystwa. Był Kaszubą z wyboru. Z tych najcenniejszych dla kultury regionu.

Niedzielna wyprawa, 29 czerwca na północ Kaszub przyniosła również wizytę na farmie strusi w Kniewie (gm. Wejherowo). Olbrzymie ptaki dostarczają zwiedzającym wielu wrażeń, nie tylko wzrokowych. Zakupić można bowiem na miejscu np. buty wykonane z tego zwierzęcia oraz zjeść potrawy z strusiego jaja, które mieści w sobie około 30 jajek kurzych. Dodatkowo wycieczkowicze mogą przejechać się specjalnym powozem konnym oraz odwiedzić mini-zoo z kózkami i konikiem.

W niedzielę, 29 czerwca braliśmy rodzinnie udział w II Kaszubskim Przeglądzie Orkiestr Dętych w Gniewinie. Wystąpiło łącznie 12 orkiestr z terenu województwa oraz zespoły z Francji, Ukrainy oraz miejscowi „Nadolanie”. Pieczę nad organizacją sprawował kapelmistrz gniewińskiej orkiestry Waldemar Szczypior.

Mokry, sobotni wieczór 28 czerwca zastał mnie w wejherowskim amfiteatrze, gdzie miałem przyjemność przewodniczyć obradom jury pierwszego, historycznego konkursu Kaszubskiego Idola”. Inicjatywa ta wymyślona i przeprowadzona przez Radio Kaszëbë spotkała się z ogromnym zainteresowaniem naszej społeczności. Sprawnie przeprowadzono na terenie województwa kilka etapów eliminacji, w których udział wzięło 88 młodych śpiewaków. Finaliści (9 osób) pracowali w większości na współczesnym repertuarze kaszubskim zespołów: C.Z.A.D., Chëcz, Kutin, Fucus i Wadzëbôczi.

W sobotę uczestniczyłem w Koncercie Finałowym uczestników XI Kaszubskich Warsztatów Akordeonowych w Wejherowie. W sali Wejherowskiego Centrum Kultury przy pełnej widowni występowali uczestnicy warsztatów. Obok utworów stricte akordeonowych, wykonano szereg kaszubskich melodii ludowych w opracowaniu akordeonowym Krzysztofa Naklickiego, na różne składy wykonawcze. Dla wielu wykonawców z terenu całej Polski było to pierwsze spotkanie z kulturą kaszubską, czemu dano wyraz z natężeniem wysłuchując zaimprowizowanej mowy w języku regionalnym.

Piątkowe popołudnie, 27 czerwca spędziłem w kompetentnym gronie Komisji Standaryzacyjnej Rady Języka Kaszubskiego, która ustalała pisownię i formy imion zaczynających się od litery „f” i dalszych. Komisja, pracująca pod przewodnictwem profesora Edwarda Brezy, spotkała się w gmachu Wydziału Filologiczno- Historycznego Uniwersytetu Gdańskiego przy ul. Wita Stwosza w Gdańsku.

25 czerwca, po południu w Sali Urzędu Gminy w Żukowie spotkała się Rada Oddziałów Środkowych Kaszub. Tematem spotkania było przygotowanie do uroczystości odpustowych Matki Boskiej Sianowskiej w dniu 20 lipca 2008 roku. Podzielono zadania. Wybrano hasło przewodnie tegorocznego spotkania kaszubskich pielgrzymów z Matką Boską Sianowską.